BLOGRECENSIE
Aantal hartjes: ♥♥♥♥ (van 5)
Holy-F voorziet in een behoefte die er duidelijk is, maar weinigen durven toe te geven: ‘Ik weet eigenlijk helemaal niet wat feminisme is.’ Feminist Simone van Saarloos en acteurs Van Winden en De Waal laten in 1,5 uur belangrijke vragen en vrouwen uit het feminisme langskomen.
Op woensdag 6 december toog ik naar de Utrechtse stadsschouwburg om te kijken naar de eerste échte show helemaal en enkel gewijd aan het héle feminisme. Enkel dat is al iets bijzonders. Er wordt wel vaker theater gemaakt met als thema ‘hoe kun je als vrouw het nog combineren, werk, kinderen en ook nog de zorg voor je zieke moeder.’ Dit wordt vaak eerder hilarisch neergezet, dan op de schrijnende manier die het verdient. Want het is eerlijk gezegd ronduit KUT dan mannen zo weinig in het huishouden en aan de zorg doen, zelfs als ze minder gaan werken, zelfs van hun EIGEN moeder.
Holy F is anders. Het opent met quotes die de Van Winden en De Waal ogenschijnlijk zelf te horen gekregen hebben tijdens hun werk als acteurs. Met een porno-stem en poserend op het ritme dichten ze teksten van de mannen waarmee ze werken:
Maak jij je maar geen zorgen hoor jij bent geen feminist
Zei fillumproducten na liefdesscène
Die zien er echt heel anders uit
Wees maar niet ongerust
Breek daar je mooie hoofdje maar niet over
Sophie van Winden wil vervolgens beginnen met de geschiedenis van het feminisme, maar Anne Marie de Waal wijst er terecht op dat daar 2000 jaar aan onderdrukking is vooraf gegaan (waar de 2000 vandaan komt weet ik overigens niet, is het niet honderdduizenden jaren? wie het weet: post het in de blog hieronder ajb :)) 2000 jaar onderdrukking en voor het kiesrecht nog 100 jaar aanlooptijd voordat er werd geluisterd. Ok en dan kunnen we beginnen.
Vervolgens krijgen we een les geschiedenis en maatschappijleer die je had moeten hebben maar nooit hebt gehad: Aletta Jacobs, Ethel Smith, Virginia Woolf, Simone de Beauvoir, Joke Smit, Audre Lorde, Naomi Wolf en Sunny Bergman. Ik ben Van Winden, de Waal en van Saarloos dankbaar. Want ook ik die zich feminist noemt, kent de precieze filosofieën van deze feministen maar amper. Ik deed geen genderstudies, lees liever zelfhulpboeken in mijn vrije tijd dan dat ik me weer met feminisme bezighoudt en vreemd genoeg hoort de ongelijkheid tussen vrouwen en mannen niet bij Algemene Sociale Wetenschappen (de hoofdrichting die ik volgde bij de Universiteit Utrecht). In anderhalf uur staan de feministen omstebeurt uit de dood op, zonder dat ik daar één boek voor hoef te lezen. Ik voel me oprecht verbonden met deze oude feministen, vooral met Joke Smit, die een vooruitstrevend idee heeft (de 5-urige werkdag) dat nog steeds niet uitgevoerd is. We zien hoe ze terugkomt op aarde en haar zoon ontmoet die zorg en werk verdeeld heeft met zijn vriendin. Zelf is hij boos dat zij er nooit was, maar Joke is enthousiast: haar strijd heeft deels vruchten afgeworpen. Ik kende de ideeën van deze feministen, maar wist niet precies welke van wie waren. Nu heb ik het gevoel dat we elkaar hebben ontmoet, in de ogen hebben gekeken en kan ik zeggen: ook ik ken mijn geschiedenis.
Ook komen er mannen langs die praten over the male gaze die vrouwen geïncorporeerd hebben en dat ze eigenlijk enkel opgewonden worden tijdens seks doordat ze weten dat de man hen geil vindt. En hoe die mannen daar zelf dan weer onzeker van worden. Want bij elke vrouw moet je dus opnieuw op onderzoek uit wat zij lekker vindt (overigens kun je dit ook zien als een iets boeiends en positiefs). De “feminisering van het onderwijs” wordt behandeld. Beide argumenten worden zeer kritisch neergezet, en ze laten het ook logisch klinken: jongens willen misschien wel meer in bomen klimmen dan lezen (of kinderen in het algemeen?), maar waarom worden mannen geen docenten meer, omdat het slecht betaald? En waarom betalen we juffen dan zo slecht? Het is verstandig en modern dat het jongens- en mannenperspectief wordt aangenomen.
Gelukkig zijn de drie vrouwen op het podium ook zelfkritisch, wat past bij het (moderne) feminisme,: de meeste feministen die ze behandelen zijn geprivilegieerd, hoogopgeleid, wit (uitzondering Audre Lorde, zij is zwart). Ze laten zich uitjouwen door Sunny Bergman die gelijk heeft als ze zegt dat je het niet kan hebben over inclusiviteit als iedereen wit is. Maar ga je dan als witte vrouw een zwarte vrouw spelen? Ze komen er niet uit en spelen daarna alsnog Audre Lorde. Later hoor ik van Van Saarloos dat dit oprechte twijfels zijn (wat overigens op het toneel ook zo overkomt en heel sterk is). Mijn tip voor de volgende keer is: start in de voorontwikkeling gewoon met zwarte en witte feministen. Vanaf het begin, dan kom je er op het podium ook wel uit. Een grote pluim overigens voor het feit dat ze niet besloten hebben de handdoek in de ring te gooien, maar dit stuk toch gewoon gemaakt hebben. De zelfkritiek binnen het feminisme kan soms de energie uit je lichaam trekken en je doen zeggen: “NOU, dan doe ik ook wel helemaal gewoon NIKS meer.”
Achteraf zit ik aan de borrel met Simone van Saarloos, Lenneke de Ruijter, Roos Reijbroek en Sophie Schers. Ik kijk om me heen. Het feit dat we allemaal feminist zijn zou kunnen suggereren dat we vergelijkbaar zijn en vergelijkbare dingen doen. Maar feministen kun je op allerlei manieren ‘indelen’. Houding tot het feminisme, standpunt, identiteit maar ook werkwijze. Lenneke, De boekverkoper (Savannah Bay) en De Wereld Draait Door-boekenpanellid en haar geliefde, Roos, de non-monogamist (Meerminners), Sophie een transvrouw, beleidsmedewerker (Transgendernetwerk Nederland) en voor de politiek verkiesbaar (GroenLinks, nummer 34, STEM!) en Simone die al drie jaar schrijft, denkt, spreekt, bij Zomergasten zat en nu ook nog even een theaterstuk heeft gemaakt. Hadden wij hier kunnen zitten, zo vanavond, hadden wij dit werk kunnen doen, zonder het werk van Audre, Aletta, Joke en Naomi? Zeker niet.
Ze hebben de tekst laten afdrukken in kleine boekjes en die kan je achteraf kopen. Simone vertelt ons dat de eerste druk al is uitverkocht en de tweede waarschijnlijk net af is voor de shows in Amsterdam. De Nieuwe Toneelbibliotheek (uitgever van het boekje) weet niet wat haar overkomt. Dit soort boekjes gaan normaal niet zo warm over de toonbank. Is hier dan toch gebeurd wat de feministen die in het stuk voorbijkomen zo vaak ervoeren: ‘We werken zo hard, en we worden beschimpt, beklaagd, niemand vind ons leuk, onze plannen worden niet uitgevoerd!’ Maar bijna ongemerkt veranderen er zaken. Wordt er vooruitgang geboekt. En dan kijk je om en denk je ‘hé misschien door wat zij hebben gedaan is toen wel dit en dat gebeurd.’
“Kijk ik heb dat boekje nog, kijk hier in de kast. Dat was me wat he? Met kerst begon mijn mansplain-oom opeens van ‘Dat is iets té Audre Lorde voor mij.’ Had hij het ook gezien! Haha. Maar inmiddels vind ik het wat achterhaald, nu zou zo’n voorstelling saai zijn. Mijn zoon krijgt feminisme bij geschiedenis én maatschappijleer. Hij had het het laatst over dat ik mijn privilige te veel aan het ontkennen was. Dat ging me iets te ver.”
You may forget but
let me tell you
this: someone in
some future time
will think of us
– Sappho, The Art of Loving Women (tevens openingsquote van Holy F)
Wil je nog gaan kijken? Hier vind je de speellijst.
Lauren Smits 